Nghị quyết 98 của Chính Phủ những dự án hạ tầng ở tphcm đang chờ mở đường: Điểm nghẽn hạ tầng giao thông được mở ra bởi Nghị quyết 98, “chìa khóa”. TPHCM (Dân trí): Mặc dù nghị quyết 98 được dự đoán sẽ cải thiện hạ tầng giao thông của thành phố, nhưng việc thực hiện nó sẽ trở nên khó khăn hơn so với tình trạng hiện tại của Quốc lộ 13, nếu không có một đường đi phù hợp.
Ven quốc lộ 13, thành phố Thủ Đức, gia đình chị Nguyệt bán cơm trưa. Người phụ nữ này chạy xe máy đến chợ đầu mối Thủ Đức, cách nhà hơn 300 mét, mỗi sáng sớm để mua thức ăn. Chị đã quá quen thuộc với những cảnh kẹt xe, đôi khi phải “chôn chân” giữa dòng xe đến ba mươi phút trên đoạn đường ngắn.
Kẹt ngày càng trầm trọng hơn do các phương tiện lớn nhỏ kéo dài, leo vỉa hè và chạy ngược chiều sau 6 giờ chiều. Chị Nguyệt nói rằng nước chắc chắn sẽ tạt vô nhà nếu trời mưa nữa.
Quốc lộ 13 dài hơn 140 km, nằm trong phạm vi dự án xây dựng đường Vành đai 3 TPHCM, được coi là tuyến đường huyết mạch nối liền giao thông thành phố với Bình Dương và Bình Phước, là một trong những điểm nghẽn hạ tầng giao thông quan trọng nhất mà Nghị quyết 98 đã thiết lập. Tuy nhiên, việc quy hoạch vẫn chưa được thực hiện trong nhiều năm qua.
Cung đường này ở khu vực Bình Dương đang được mở rộng đến tám làn xe. Ở TPHCM, chỉ có sáu làn đường đi qua khu dân cư đông, nhưng hàng trăm lượt xe ra vào từ Bến xe miền Đông cũ (quận Bình Thạnh) đến khu vực nội đô, thường xuyên ùn tắc.
Một trạm thu phí BOT sẽ được đặt trên Quốc lộ 13 để thu tiền cho việc mở rộng đoạn đường hiện hữu. Điều này sẽ được thực hiện sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết 98 về thí điểm một số cơ chế và chính sách đặc thù phát triển TP HCM vào ngày 1/8. Trước đây, Nghị quyết 54 yêu cầu trạm BOT chỉ dành cho dự án đường mới.
Hạ tầng giao thông sẽ được cải thiện và quốc lộ 13 và nhiều tuyến đường khác của thành phố sẽ được cải thiện bởi Nghị quyết 98, mở đường cho sự phát triển của “đầu tàu” kinh tế của TPHCM.
Điều cần thiết để giải quyết các vấn đề hạ tầng giao thông ở TP.HCM là Nghị quyết 98.
Theo TS. Huỳnh Thế Du, chuyên gia kinh tế và giảng viên chính sách công tại Đại học Fulbright, sau 5 năm triển khai Nghị quyết 54, khó đánh giá được tác động của nó lên hạ tầng giao thông của TP.HCM.
Hạ tầng giao thông của thành phố vẫn rất kém. Giao thông nội đô không đáp ứng nhu cầu cá nhân và công cộng. Ông Du chỉ ra thực tế là các đường vành đai, cao tốc và quốc lộ vẫn chậm kể cả khi có nghị quyết mới.
Trong kỳ họp lần thứ 10 HĐND TPHCM khóa X sáng 11/7, ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM, đã thông báo rằng số tiền dành cho giao thông so với kế hoạch thực hiện đề án chỉ đạt khoảng 30%.
Trong phiên họp, các đại biểu đặt vấn đề về tình trạng thực hiện các công trình giao thông kết nối vùng đang chậm trễ, không phù hợp với quy mô dân số và không tương xứng với vị trí của TPHCM như một “đầu tàu” kinh tế. Đây là điểm nghẽn trong sự phát triển kinh tế xã hội của thành phố và cả vùng Đông Nam Bộ.
Hạ tầng giao thông của thành phố Hồ Chí Minh đã được UBND thành phố chỉ ra nhiều vấn đề và nguyên nhân chính khiến thành phố không thể thực hiện được trong thời gian qua.
Đầu tiên, nguồn vốn ngân sách hạn chế để đáp ứng nhu cầu đầu tư vào phát triển hệ thống hạ tầng. Điều này đặc biệt đúng với các dự án thuộc danh mục đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, bao gồm giao thông, ngập nước, nhà ở, công viên cây xanh, hạ tần
Thứ hai, nguồn vốn huy động từ xã hội hóa có nhiều hạn chế và không hấp dẫn nhà đầu tư. Hình thức đầu tư BT đã không còn, hình thức BOT chỉ được sử dụng cho các tuyến đường đang được làm mới, hình thức PPP đã có nhưng chưa thấy thuận lợi, các quy định giao đất thông qua đấu
Điều cần thiết để giải quyết các vấn đề trong hạ tầng giao thông của thành phố Hồ Chí Minh là Nghị quyết 98.
Một vấn đề quan trọng là công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng (BTGPMB) vẫn đang được thực hiện quá chậm. Một số dự án có chi phí GPMB cao nên khó thực hiện các phương án tài chính; thiếu mặt bằng sạch khiến một số dự án chậm tiến độ.
Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 54, UBND TPHCM cho biết mục tiêu tăng thu nhập cho ngân sách địa phương là khá khiêm tốn. Đà tăng trưởng của thành phố và sự vượt trội so với cả nước ở một số khía cạnh đã chậm lại trong thời gian qua.
Cuối năm 2022, UBND TPHCM đã gửi tờ trình gửi Chính phủ để xây dựng nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 về cơ chế, chính sách thí điểm tạo động lực phát triển TPHCM.
Để mở ra thời kỳ phát triển bứt tốc của thành phố, Nghị quyết 98 sẽ được thông qua vào ngày 1/8, thay thế cho Nghị quyết 54, cho phép thành phố sử dụng các nguồn lực để phát huy các công trình hạ tầng giao thông.
Theo Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở GTVT, việc thực hiện các dự án là cần thiết để hoàn thành quy hoạch hạ tầng giao thông kết nối. Các dự án cũng cần nguồn lực và thời gian.
Ngân sách là vấn đề đầu tiên. Thành phố dự định thực hiện một số dự án bằng phương pháp đối tác công tư (PPP). Ông Lâm nhận định rằng việc chờ đợi ngân sách của thành phố để thực hiện các dự án sẽ dẫn đến sự chậm trễ.
Có thể xem xét áp dụng cơ chế nếu có một danh mục các dự án quan trọng liên quan đến liên quan nội vùng, liên vùng hoặc cấp bách. Đồng thời, khi các dự án này được đầu tư, chúng có khả năng làm tăng giá trị khu đất lân cận và tăng nguồn thu ngân sách của thành phố. Sau khi các dự án hoàn thành, chúng có thể được khai thác để tăng thêm nguồn thu.
Chìa khóa để giải quyết các vấn đề hạ tầng giao thông ở TP.HCM
Trong đó, các nhà đầu tư đã quan tâm đến hợp đồng BT trước đây cho thanh toán bằng quỹ đất. Tuy nhiên, hiện tại, phương án thanh toán này không còn phù hợp với luật và thành phố không có đủ quỹ đất để trao đổi.
Khi sử dụng ngân sách, thành phố sẽ giảm chi phí và thời gian bằng cách trả ngay cho nhà đầu tư thay vì chờ đợi thanh toán bằng sạch.
Xây dựng cầu Cần Giờ và cầu đường Nguyễn Khoái là một số dự án sử dụng hình thức BT. Đường cao tốc TPHCM – Long Thành – Dầu Giây (đoạn từ nút giao An Phú đến đường Vành đai 2) được nâng cấp. Đường cao tốc từ TPHCM đến Trung Lương được mở rộng (đoạn Bình Thuận đến Chợ Đệm và Tân Tạo đến Chợ Đệm); Xây dựng nút giao Đài liệt sỹ và mở rộng đường Ung Văn Khiêm; Nút giao thông Ngã tư Bốn Xã sẽ được xây dựng…
Trước đây, thành phố đã không cân đối được ngân sách để làm đường mới và đáp ứng nhu cầu lưu thông tại đường hiện hữu. Do đó, các dự án BOT trên đường hiện hữu không được phép vì vướng quy định.
Một số dự án có thể được xem xét đầu tư theo hình thức BOT bao gồm: mở rộng Quốc lộ 1 (chia thành ba đoạn tương ứng với ba dự án); Quốc lộ 22 (từ nút giao An Sương đến đường Vành đai 3); Quốc lộ 13 được mở rộng; Trục Đông-Tây, nối với đường Vành đai 3, được xây dựng hoàn chỉnh và kéo dài về phía Nam; Trục đường Bắc-Nam được mở rộng; Để thực hiện các dự án BOT như Đường song song Quốc lộ 50, sẽ cần thu hút khoảng 100.000 tỷ đồng xã hội hóa.
Ngoài ra, ông Lâm nói rằng TPHCM sẽ thử nghiệm dự án giải phóng mặt bằng độc lập, tách riêng ra khỏi các dự án giao thông và thu hồi đất theo quy hoạch TOD hiện tại. Dự án sẽ được thực hiện trên các khu đất có tiềm năng khai thác và được phát triển theo các trục giao
Giám đốc Sở GTVT tuyên bố rằng nghiên cứu phát triển kinh tế giao thông phải tập trung vào TOD nếu muốn chủ động được nguồn vốn để đầu tư hạ tầng.
“Trong nhiệm kỳ của mình, tôi sẽ cải thiện được hệ thống giao thông công cộng”, ông Lee Myung-bak tuyên bố trong cuộc tranh cử thị trưởng Seoul năm 2002 trước khi trở thành Tổng thống Hàn Quốc nhiệm kỳ 2008-2013. Ông đã thay đổi toàn bộ hình ảnh của Seoul trong suốt 4 năm làm thị trưởng.
Vậy những người thực hiện chính sách ở thành phố Hồ Chí Minh có thể tuyên bố điều này không?
Theo Huỳnh Thế Du, ông Lee đang truyền tải một thông điệp rõ ràng và cụ thể để người dân xem xét một chính sách có thể lượng hóa được thay vì chỉ nói chung rằng “chúng tôi có một chính sách mới.”
Ông Du đặt câu hỏi về tính hiệu quả của bản nghị quyết mới dưới góc độ của một người nghiên cứu chính sách đã nghiên cứu thành phố TPHCM trong nhiều năm. Theo ông Du, bản nghị quyết mới, bao gồm gần 13.000 từ, đáp ứng đầy đủ các vấn đề mà thành phố Hồ Chí Minh cần giải quyết; tuy nhiên, nó thiếu trọng tâm.
Nhưng tôi không thấy những người lãnh đạo cam kết hoặc thực hiện một chiến lược cụ thể để tin rằng nghị quyết mới có khả năng thay đổi thành phố. Ông Du nói rằng TPHCM cần chọn một số nhiệm vụ chiến lược để thực hiện bằng được, thay vì dàn trải rồi điều gì cũng dở dang.
Vấn đề trong quá trình thực hiện chính sách, theo chuyên gia. Cần khoảng mười đến mười ba năm để đạt được tình trạng như Seoul và Hong Kong hiện tại, nếu đường đi đúng hướng. Bên cạnh đó, việc sử dụng đường không phù hợp làm cho tình trạng ngày càng trở nên tồi tệ hơn.
Ông Du nói rằng TPHCM phải hoàn thành hai nhiệm vụ trong vòng 5 năm tới để thực hiện Nghị quyết 98 về giao thông đô thị: cơ chế khai thác giá trị từ đất và phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD).
Cần phải hiểu rõ rằng TOD và khai thác giá trị từ đất là hai vấn đề hoàn toàn khác nhau. Khi khai thác giá trị từ đất là huy động nguồn lực, TOD là giải pháp kỹ thuật cho vấn đề giao thông và nhà ở đô thị.
Sự thành công của phát triển hạ tầng giao thông đô thị trong vài thập niên tới phụ thuộc vào việc khai thác giá trị từ đất mang tính sống còn và chiến lược. Chuyên gia nói rằng không thể tạo ra tiền từ hạ tầng nếu không làm được điều này. Nếu không có tiền thì rất khó tiến hành những việc tiếp theo.
Khi nói đến khai thác giá trị của đất, chuyên gia nói rằng không chỉ có khả năng thu hồi đất mà còn có khả năng sử dụng phương pháp điều chỉnh đất—nghĩa là có thể tạo ra giá trị bằng cách thay đổi quy hoạch của một mảnh đất hiện hữu, không cần phải tìm đất mới
Khi sử dụng cơ thế điều chỉnh đất trên một mặt bằng có 100 nhà dân, nó sẽ tạo ra nơi ở mới cho 100 hộ dân trên cùng một mảnh đất. Điều này sẽ cho phép chủ đầu tư xây dựng có thêm mặt bằng để kiếm lợi nhuận.
Hạ tầng giao thông của khu vực sẽ được xây dựng và cải thiện bằng những lợi ích thu được từ việc khai thác này.
Theo Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở GTVT, TPHCM sẽ xem xét quy hoạch thực hiện các dự án liên quan đến đường sắt đô thị (metro), đường Vành đai 3 TPHCM và các tuyến cao tốc trong khu vực.
Dự án thu hồi, đền bù giải phóng mặt bằng được thực hiện tách biệt khỏi các dự án xây dựng theo Nghị quyết 98 của TPHCM. Để tạo nguồn thu ngân sách cho thành phố, việc khai thác giá trị từ đất trở nên dễ dàng hơn, không mất thời gian chờ đợi và dễ tìm nhà đầu tư hơn.
Ngoài ra, việc thay đổi quy hoạch cục bộ của thành phố để đảm bảo hạ tầng cũng được xem xét.Giám đốc Sở GTVT tuyên bố
Thành phố HCM sẽ sử dụng các cơ chế trên để rà soát, xác định phạm vi và các dự án phù hợp để bắt đầu điều chỉnh quy hoạch và nghiên cứu về các dự án thu hồi đất, tạo ra nguồn đất “sạch” để khai thác. Với việc này, quỹ đất gắn với hạ tầng giao thông sẽ vừa được sử dụng.
Với tư cách là một người dân gắn bó với TPHCM, chuyên gia Huỳnh Thế Du mong muốn Nghị quyết 98 thành công sẽ thay đổi thành phố.
Ông T., người bán gạo ở ngay chân cầu Đúc Nhỏ (quốc lộ 13), đã chứng kiến và than thở về vấn đề kẹt cứng đã diễn ra gần hai thập kỷ.
Từ khi mặt đường nhỏ bằng nửa bây giờ đến nay, nó vẫn chưa mở rộng hơn. Chúng tôi chấp nhận đền bù và chuyển đi nơi khác nếu quy hoạch có thể chống kẹt xe, ông T. nói.
Nguồn: Tổng hợp
